Verduurzaming van VvE’s is een complex thema dat hoog op de agenda staat bij verschillende gemeenten en andere betrokken partijen. Sinds krap drie weken geldt dit ook voor mij persoonlijk. Het duurzame renovatieproces van koopwoningen behorende tot een vereniging van eigenaren (VvE) is het thema van mijn scriptie.
Groot potentieel energiebesparing
Dat energetische renovatie van de bestaande gebouwde omgeving essentieel is voor het beperken van de negatieve effecten op het klimaat mag duidelijk zijn. De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland komt in haar rapport ‘Monitor Energiebesparing Gebouwde Omgeving 2014’ tot de conclusie dat 34% van het energiegebruik in Nederland is toe te schrijven aan deze gebouwde omgeving. Genoeg potentieel om te besparen!
In het aanpakken van de gebouwde omgeving – met name van woningen – zijn in de afgelopen jaren grote stappen gemaakt met succesvolle projecten van onder meer de Stroomversnelling. Op het gebied van VvE’s worden eveneens stappen gemaakt, maar het beeld is dat de uitvoering stroef verloopt. Veel verschillende redenen kunnen hiervoor worden aangevoerd, zoals ‘slapende VvE’s’, complexiteit van financiering of een kritische minderheid van eigenaren die plannen tegenhoudt voor het hele complex.
Behoefte aan welke kennis?
Met mijn scriptie wil ik graag een bijdrage leveren aan het verhogen van het aantal succesvolle en duurzame renovaties van VvE’s. De afgelopen periode heb ik mij via rapporten, korte casestudies en wetenschappelijke artikelen ingelezen. De conclusie is dat één scriptie niet voldoende is om de verschillende ‘knowledge gaps’ te kunnen beantwoorden. Ik vraag mij af aan welke informatie – met name in de praktijk – behoefte is?
Is er behoefte aan een nadere inventarisatie van do’s en don’ts op basis van geleerde lessen? De rapporten van Meer met Minder ‘Kansrijke aanpakken in gebouwgebonden energiebesparing’ uit 2010 en van Energiesprong ‘Samen onder één dak: VvE’s renoveren duurzaam’ uit 2012 hebben hiermee een start gemaakt, maar verder aanvulling is mogelijk.
Verder lijkt er behoefte aan evaluatie van instrumenten op nationaal en gemeentelijk niveau. Dit om de effectiviteit van maatregelen te bepalen. En wat kunnen nieuwe mogelijkheden voor de verduurzaming van VvE’s betekenen? Enerzijds gaat het om de wens van minister Blok om VvE’s een verplicht bedrag te laten sparen voor regulier onderhoud en anderzijds gaat het om het instrument van stedelijke herverkaveling dat in 2018 in de nieuwe Omgevingswet beschikbaar komt.
Tot slot is er in de literatuur aandacht voor verschillende vormen van opschaling. Ten eerste het opschalen van kleine VvE’s tot grotere (blok)vereniging om met meer slagkracht renovaties in te zetten. Ten tweede het combineren van een stimulans voor renovaties van VvE’s met een wijkaanpak. Door het vergroten van het probleem ontstaan soms juist meer mogelijke oplossingen. Tot slot kan de vraag worden gesteld of de aanpak van de Stroomversnelling in gemengde complexen een doorbraak kan geven?
Reacties vanuit de praktijk
In de komende periode wordt duidelijk waar mijn scriptie zich op gaat richten. Wat is de juiste vraag? Aanvullingen vanuit de praktijk zijn van harte welkom. Deze kunnen in de huidige fase eenvoudig worden meegenomen in de afweging. De komende maanden schrijf ik met enige regelmaat een artikel over mijn scriptie die wordt uitgevoerd bij de TU Delft en de gemeente Rotterdam.
REFERENTIES
Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (2015). Monitor Energiebesparing Gebouwde Omgeving 2014. http://www.rvo.nl/sites/default/files/2015/12/monitor%20energiebesparing%20gebouwde%20omgeving%202014%20definitief.pdf
Meer met Minder (2010). Kansrijke aanpakken in gebouwgebonden energiebesparing. http://www.spaarhetklimaat.nl/Nieuws/documents/EindrapportMMMkansrijkeaanpakken.pdf
Energiesprong (2012). Samen onder één dak: VvE’s renoveren duurzaam. http://energiesprong.nl/wp-content/uploads/downloads/2013/02/Samen-onder-een-dak-vves-renoveren-duurzaam.pdf
In mijn dagelijks werk hou ik mij veel bezig met het verbeteren van appartementencomplexen welke zijn voorzien van blokverwarming. Het belangrijkste is om eerst eens informatie in te winnen over gebruikerservaring en de energiekosten voordat je gelijk een offerte aanbied voor “duurzame” investering. Veel klachten van bewoners zoals suizende geluiden of comfortklachten kunnen belangrijke indicatoren zijn. Ook het huidige energieverbruik is bepalend voor een gezonde investering die men kan doen. Zonder gelijk op zwaar duurzame investeringen in te zetten kan vaak ook met eenvoudige maatregelen zoals waterzijdig inregelen flinke besparingen worden gerealiseerd. Via ikinvesteerslim.nl kan door een VvE voor dit soort doeltreffende maatregelen ook een energiebespaarlening worden afgesloten.
Beste dhr. Vissenberg,
Hartelijk bedankt voor uw reactie. Ondanks dat mijn onderzoek zich op een wat hoger schaalniveau afspeelt dan maatregelen voor een individuele woning, neem ik uw tips zeker ter harte. Binnenkort ga ik een ronde maken met een inspecteur door Rotterdam Zuid om een beter beeld te krijgen van de staat van de woning. Mijn intentie is zeker om ook contact te hebben met bewoners. Contact met de praktijk helpt, ook voor een theoretisch onderzoek!
Beste Jody,
Ik mis in je opgave van bronnen het rapport van Companen dat in november 2015 aan minister Blok is overhandigd. De naam is ‘Wegenemen van belemmeringen bij het nemen van duurzaamheidsmaatregelen door VvE’s’. Ik denk dat je daarin het antwoord op je vraag vindt.
Beste Carola Peters,
Hartelijk bedankt voor de tip! Gelukkig stond dit rapport al tussen mijn flinke bronnenlijst, maar ik kon natuurlijk niet alles benoemen in dit korte artikel.
Beste Jody, Naast alle technische en financiële perikelen is het ook heel belangrijk om aandacht te besteden aan het creëren van draagvlak binnen de VvE. Het gebeurt vaak dat leden goede ideeën hebben maar dat vervolgens het bestuur niet vooruit te branden is. Andersom lukt het veel besturen niet om een voorstel succesvol door de ledenvergadering te loodsen.
Veel appartementseigenaren moeten niet denken aan een lening, terwijl daar mooie kansen liggen. Er moet dus heel veel tijd en aandacht zijn voor het creëren van draagvlak. Ik wil je daar best wat handreikingen voor doen.
Voor mij als bestuurder is de vraag of het te betalen is voor de leden het meest relevant. Menig voorstel sneuvelt hierop. Vooral VvE’s die voortgekomen zijn uit verkoop van appartementen door een woningcorporatie. De korte termijn planning wint het dan meestal van de lange termijn. In grote steden zijn mensen alweer verhuisd voordat een dergelijke investering op de lange termijn rendabel wordt. De voor mij meest relevante vraag is : Hoe kan ik verduurzaming economisch rendabel maken?
Beste Anton de Porto,
Hartelijk bedankt voor je suggestie.
Doordat ik in mijn opleiding geen grote nadruk ligt op betaalbaarheid, is de financiële kant niet de hoofdfocus.
Uiteraard kan een scriptie over dit onderwerp niet worden geschreven zonder over deze kant na te denken.
Ik doe dat iets indirecter door bijvoorbeeld een lening gekoppeld aan een woning (i.p.v. aan een persoon) te evalueren en vooruit te kijken naar een groen MJOP, waarin nu al gespaard wordt voor duurzame maatregelen in de toekomst.